Wednesday, September 30, 2009

Samba share үүсгэх

Windows системтэй хэрэглэгчдэд Линукс системийн хавтас, файлыг хэрхэн хуваалцах (share) товч зөвлөгөө бичье. Нэг найз маань асуусан тул энд бас давхар оруулчихъя гэж шийдлээ.

Ubuntu/Debian сервер дээр жишээ авлаа.

1. Самба серверийг суулгана

apt-get install samba

2. Хуваалцах хавтасыг зааж өгнө
/etc/samba/smb.conf дотор

[public]
comment = Public area
browseable = yes
path = /home/public
printable = no
guest ok = yes
read only = no
writeable = yes
create mask = 0755

гэсэн дурын хүн нууц үг асуулгүй хандах эрхтэйгээр /home/public хавтасыг хуваалцахаар тохируулж байна.

2б. Тодорхой хэрэглэгчдэд зориулж нууцлал бүхий share үүсгэх

[data]
comment = Data Share
browseable = yes
path = /home/data
printable = no
guest ok = no
valid users = admin, bataa, dorj
read only = no
writeable = yes
create mask = 0755

Энэ нь /home/data хавтасыг зөвхөн admin, bataa, dorj гэсэн системийн хэрэглэгчдэд зориулж үүсгэж байна.

3. Samba хэрэглэгчийн хандах эрхийг үүсгэх
admin, bataa, dorj гэсэн хэрэглэгчдийг samba сервист нэмэх ёстой:
smbpasswd -a admin
гэсэн комманд ашиглаарай (Гэхдээ таны линукс системд admin гэсэн хэрэглэгч үүссэн байх ёстойг анхаарна уу. Хэрвээ үүсээгүй бол adduser admin гэж үүсгэхийг мэднэ биз ээ).

4. Samba reload
Одоо дээрхи тохиргоог идэвхжүүлэхийн тулд самба сервисийг дахин эхлүүлэх ёстой:
/etc/init.d/samba restart

5. Уг share хавтас руу хандах
Windows хэрэглэгчид windows explorer address bar дээр \\samba_server_hostname\data
эсвэл \\
samba_server_hostname\public гэж хандана.
Өмнөх \\
samba_server_hostname\data руу хандахад нэр, нууц үг асуух ба admin, bataa, dorj хэрэглэгчийн аль нэгээр орох боломжтойг хэлүүлэх юун.

Linux хэрэглэгчид
apt-get install smbclient багцийг суулгаснаар хандах боломжтой болно.
Жишээ нь :
mount -t smbfs -o username=admin,uid=admin,gid=admin //
samba_server_hostname/data /home/admin/data

энэ нь /home/admin/data хавтас руу samba серверийн data гэсэн shared хавтасыг залгаж байна.
Хэрвээ үүнийг байнга ашигладаг болгох бол
/etc/fstab дотор

//samba_server_hostname/data /home/admin/data smbfs username=admin,password=,uid=admin,gid=admin 0 0

гэсэн мөрийг нэмэхэд хангалттай.

Энд мэдээж
samba_server_hostname гэсэн нь таны самба серверийн hostname эсвэл IP хаяг байна. Яарч бичсэн товч зөвлөгөө ингээд дууслаа. ;)


цааш унших...

Friday, August 14, 2009

Ajaxmaa vs Goojuur: Цааш үргэлжилсээр л

Ажаксмаа шинэ блог хост хийгээд түүндээ Гоожуурыг холбогдох газруудад хүний эрх зөрчсөн, гутаан доромжилсон, садар самууныг сурталчилсан зэрэг баримтуудыг өгч шалгуулах тухайгаа мэдэгдсэн:

Тийм, намайг Төгөлдөр гэдэг 28 настай, эхнэр болон 2 нялх хүүхэдтэй, их сургуульд эрдэм шинжилгээний ажилтан.
Уучлаарай, би худлаа ярьсан би эмэгтэй биш, 22 настай биш, оюутан бас биш.

Гэхдээ би үнэнч хүн. Тийм яадаг юм. Би гоожуурыг хакдсан. Би бас пиздаа болон заазуурыг хакдаж устгасан. Яадаг юм. Хүч муутайг нь далимдуулж хүний эрх зөрчиж олон хүнээр даажигнавал ямар байдгийг нь үзүүлсэн юм. Би өөр цахим хуудас устгаж үзээгүй. Тийм, би та хоёрын эрхэнд халдсан. Тиймээс би уучлал гуйсан. Би хийсэн хэргээ хүлээгээд уучлалт гуйх чадалтай хүн. Та хоёрт бол доромжлосон хүмүүсээсээ уучлал гуйх чадал байхгүй байгаа биз дээ. цааш унших


Гоожуур болохоор Ажаксмааг Германы хуулийн байгууллагад өгч будаа болгох талаар сүрдүүлсээр л:
Төгөлдөр бацаан ингээд будаа болов. Тэнэг малууд юмаа та нар. Жооxон бацааныг худлаа ардын баатар болгох гэж хөөргөж байгаад ингээд цусгүй алав. Яг өнөөдөр Төгөлдөр Гоожуур Дот Комыг хакдеж бас хувийн имайл Сургуулийн сүлжээ хэрэглэсэн гэж сэжиглэгдээд Төгөлдөрийн компютер хэрэглэх эрx нь хасагдаж улмаар ажилаа хийж чадахгүйд хүрээд байгаа билээ. цааш унших

Өдрийн сонинд энэ талаар дараах нийтлэл гарчээ. Хантулга блогоос:

Энэ долоо хоногт www.goojuur.com www.zaazuur.com сайтуудыг хакердаж хаасан байна. www.goojuur.com сайт нь АНУ дах нэгэн компанийн серверт бүртгэлтэй байдаг гэнэ. Тус сайтыг Калифорнид ажиллаж, амьдардаг монгол залуус нээсэн талаар зарим мэдээллийн хэрэгслүүд дурьджээ. Гадаадад бүртгэлтэй хэдий ч монгол хэлээр байдаг энэ сайтад монголоос болон бусад орноос олноороо ханддаг. Тавигдсан мэдээллийн дийлэнх хувь нь садар самууныг сурталчилсан байдаг гэж цагаадгийнхан үздэг аж. Энэ сайт саяхан хаагдсанд цагдаагийнхныг хардах нэгэн ч байлаа. Гэвч цагдаагийн эх сурвалж “Сайтын эздэд шаардлага хүргүүлсэн. Гэхдээ хаалгах боломж байхгүй. Засвартай байгаа учраас хаагдсан байх” гэсэн юм.

Харин интернэтэд цацагдсан мэдээллээр Германд амьдардаг Э.Төгөлдөр гээг залуу www.goojuur.com сайтын серверт халджээ. цааш унших


цааш унших...

Thursday, August 13, 2009

Ajaxmaa vs Goojuur: Хорыг хороор

Сүүлийн 2 өдөр энэ хоёрын тулаан Монголын кибер ертөнцөд шуугиан дэгдээж байнаа.

Гоожуур гэж ёс зүйгүй блогыг хэн нь мэдэгдэхгүй гар хөтөлж этгээд бүдүүлэг нь хирээс хэтэрсэн сайт байх, нэг хоёр орж үзэж л байсан. Тэндээс хүн аваад байхаар зүйл миний л хувьд байхгүй ч түүнийг нь орж сонирхож, дунд нь орж хэрэлдэж байдаг тодорхой тооны уншигчид байсан юм байж. Гол асуудал нь бүдүүлэг блогтоо биш нүцгэн, шалдан охид бүсгүйчүүдийн зургийг олж аваад гутаан доромжилдог зургийн галлерэй байж.

Миний хувийн бодлоор л Гоожуурын тэр галлерей арай дэндүү, бүүр арай дэндүү ёс журамаас гажсан байсан ба монгол охид, бүсгүйчүүдийг доромжлох том индэр байсныг хакдаж байна уу, яаж байна уу, хаасан нь бол зөв. Ажаксмаа аль асуулт самбарт байхаас гадарлах бөгөөд түүний үнэ төлбөргүйгээр монголын мэдээллийн системийн аюулгүй байдал, нууцлалт хамгаалалт ямархуу байгааг харуулж байсан ажиллагааг хувьдаа дэмждэг. Түүний ажиллагаанаас болж монголын IT тодорхой хэмжээнд нойрноос сэрсэн гэж боддог.
Цээжний пангаар элдэв худал үнэн зүйл ярьж, хүнийг гутаан доромжилж байсан ажиллагааг хууль бусаар хаасан нь харин Ажаксмаагийн алдаа гэж бодож байна. Гэхдээ тэр goojuur com доромжлолын индэрийг огт мэдэгдэлгүйгээр хакдаж устгаж болох байсан ч гоожуур шиг өөрийгөө нууж суудаг гар биш гэдгээ харуулсан.

Одоо байдал хэдийгээр Ажаксмаад муугаар эргэж буй мэт боловч ямар сайтыг вэ гэдгээр гайгүй өнгөрөх болов уу, тэгээд ч цагаан малгайт хакерууд том албан байгууллагад security expert болдог түүх олонтаа. Харин гоожуурыг тэдгээр нэр төрөө гутаалгасан хүмүүс гомдол гаргаж шүүхдэх дээрээ тулвал хэцүүдэх л болов уу. Хүнийг гутаан доромжлоод сайнаа үзэхгүй л лавтай.

Дээхнэ үед Пизда ком гэж Гоожуурын ах сайт байсан юм даг. Удахгүй Гоожуур ч дүүтэй болох биз.
Сүүлд нь хэлэхэд хорийг хороор дардаг гээд зүйр үг байдаг байхаа...

We support Ajaxmaa Group
Ajaxmaa Goojuurt


цааш унших...

Wednesday, June 24, 2009

Mplayer codec installation

Бяцхан заавар.
Jaunty desktop дээр өөрийн архиваасаа хэдэн realmedia файлыг avi формат руу хувиргах гэтэл codec таниулах хэрэг гарлаа..

http://www1.mplayerhq.hu/MPlayer/releases/codecs/
дээрээс all-20071007.tar.bz2, win32codecs-20040703.tar.bz2, essential-20071007.tar.bz2 файлыг авч задлаад
/usr/lib/codecs, /usr/lib/mplayer/codecs, /usr/lib/win32 гээд хавтасууд руу хуулж орхино.

Одоо mplayer my_realmedia_file.rmvb

ингээд тоглож болж байвал h264/AVI форматтай болгоод хувиргачихая:

mencoder input.rm -oac mp3lame -lameopts preset=128 -ovc lavc -lavcopts vcodec=mpeg4:vbitrate=1200 -ofps 25 -of avi -o output.avi

Ингээд боллоо. Гэхдээ ер нь VLC ихэнхийг нь тоглуулчихдаг л даа, хувиргах буюу transcode хийх шаардлагатай үед хэрэг болно гэж найдаж байна :)


цааш унших...

Tuesday, April 14, 2009

Ажилд авна: Веб систем хөгжүүлэгч

Тодорхойлолт:
Дунд болон том хэмжээний Веб Систем боловсруулах багийн хөгжүүлэгч
Шаардлага:
Объект Хандалтат Прораммчлал болон PHP, MySQL, AJAX мэдлэг, туршлагатай. Linux системд Eclipse IDE, SVN гэх мэт нээлттэй эхийн хөгжүүлэлтийн орчинд ажилладаг ба мөн C/C++, Java, Python болон өмнө нь ямар нэгэн OpenSource Application Framework (Symfony) ашиглаж байсан туршлагатай бол давуу талтай.
Багаар ажиллах чадвартай, тогтвор сууршилтай ажиллах, мэргэжлийн ном сурах бичгийг ашиглан бие даан суралцах чадвартай, мэргэжлийн англи хэлний зохих мэдлэгтэй, 3-с 5 жил хөгжүүлэлт хийсэн туршлагтай.
Нэмэлт мэдээлэл:
Ажлын байр цөөн ба 3 сард 1 удаа гүйцэтгэлээс хамаарч бонус авна.
Сонирхсон хүмүүс зөвхөн erkhemee at gmail dot com имэйлээр CV буюу товч намтараа явуулна уу.
Цалин: > 600,000T
Төрөл: Бүтэн цагийн
Түвшин: Мэргэжилтэн
Салбар: Мэдээллийн технологи



Холбоо барих:
Байгууллага: TriMedia LLC
Э-шуудан: erkhemee at gmail dot com


цааш унших...

Sunday, March 15, 2009

biznetwork symfony framework

Саяхан Biznetwork.mn гээд дажгүй social network сайт нээгдсэнийг мэдэж байгаа байх.

Нэг танилтайгаа тэднийхийг zend эсвэл symfony аль нь дээр хийгдсэн бэ гэж ярилцаж байгаад
http://biznetwork.mn/frontend_dev.php/home гэтэл ороод явчихлаа.
Symfony v1.0.19 гээд stable version харагдана. Юу нь муу ве? гэвэл энэ нь debug буюу тест эдэр хийхдээ ашигладаг тул бүхий л query, module, actions, session, credential энэ тэр гээд нилээд мэдээлэл өгдөг тул ямар ч байсан table structure, field name зэргийг харж болж байгаам л даа.

Баярсайхан руу (админ нь) priv msg биччихсэн тул удахгүй алдаагаа засна бизээ. Уг хуудас руу хандах эрхийг whitelist ip хандалттай болгочиход болно л доо. Түүнээс би ямар ажаксмаа биш хакер ч биш, зүгээр л аливаа хөгжүүлэгч бүр жижиг ч гэсэн иймэрхүү алдаа гаргалгүй сайн нууцлалт, хамгаалалт хийж байхгүй бол цаагуур чинь болохоо болио л байх шиг :) (ajaxmaa.blogspot.com, daldaak.blogspot.com)


цааш унших...

Thursday, March 05, 2009

Ubuntu Install over Network

Өнөөдөр хүний P4 laptop дээр бөөн вирус болсон XP Pro -тэй Dual Boot-ээр Ubuntu суулгах хэрэг гарлаа. :) Гэтэл DVD Rom нь зөвхөн DVD уншдаг, CD уншдаггүй юм байна. За тэгээд инсталл iso шарчих DVD байсангүй, usb флэйшээс бүүт хийхгүй, floppy drive ч байхгүй тул интернэтээс инсталлдахаар шийдэв.

Суулгах ерөнхий зарчим нь XP SP2 дээр нь grub for Dos суулгаад сүлжээгээр суулгах зориулалттай initrd.gz, linux цөм татаж авч суулгаад бүүт хийнэ. Интернэт холболт хурдан бол нэг их асуудалгүй суучихна.

1. Partition resize
ntfs төрлийн C, D гэж хоёр тасалгаа/partition -тай нэг л ATA хатуу диск байна. 50Gb хэмжээтэй D тасалгааны хэмжээг Acronis Disk Director 10 програм ашиглаж 7Gb сул зай үүсгэв. Энэ нь Үбүнтү суулгах явцад хүний хэрэгтэй өгөгдөлийг андуурч, эндүүрээд устгачихгүй гэсэн ихээхэн болгоомжлол л доо. Түүнээс Үбүнтү суулгацын явцад дискны тасалгааны хэмжээг өөрчилж болно.

2. Install initrd.gz, linux
C:\boot гэсэн хавтас үүсгэнэ. initrd.gz, linux гэсэн 2 файлыг http://archive.ubuntu.com/ubuntu/dists/gutsy/main/installer-i386/current/images/netboot/ubuntu-installer/i386/
юм уу
http://mn.archive.ubuntu.com/ubuntu/dists/intrepid/main/installer-i386/current/images/netboot/ubuntu-installer/i386/
хаягаас татаж авч өмнө үүсгэсэн C:\boot хавтас дотор хуулна.

3. Install Grub for Dos
http://sarovar.org/download.php/672/grub_for_dos-0.4.1pre22.tar.gz
хаяг дээрээс татаж аваад D:\ дээр хадгалав. Уг архив дотроос grldr файлыг C:\ руу задгай хуулна. Өмнөх C:\boot хавтас дотор дахиад grub гэсэн хавтас үүсгэнэ. grub_for_doc-xxx.tar.gz гэсэн татаж авсан архив дотроос menu.lst файлыг C:\boot\grub хавтас дотор задлана.
C:\boot.ini файлыг notepad-ээр нээгээд c:\grldr="Install Ubuntu" гэсэн мөрийг хамгийн доор нь нэмж бичээд хадгална.

C:\boot\grub\menu.lst файлыг мөн notepad -ээр нээгээ

title Install Ubuntu over Network
kernel (hd0,0)/boot/linux vga=normal ramdisk_size=14972 root=/dev/rd/0 rw --
initrd (hd0,0)/boot/initrd.gz
гэсэн мөрийг хамгийн эхэнд нэмж өгнө.
Ингээд одоо Цонх системээ дахин ачаалахад бүүт цэс дотор Install Ubuntu гэсэн сонголт харагдана, сонгоод дарангуут grub ачаалагдах ба хамгийн эхэнд Install Ubuntu over Network гэсэн сонголт харагдана. Ингээд цаашаа тект горимд Үбүнтүг суулгах явц харагдана. Суулгах явц нь таны интернэт хурдаас хамаарна. 512Кб холболтой минийх лав 2 цаг орчим болоод сууж дуусаж байна лээ.

Ашигласан материал:

https://help.ubuntu.com/community/Installation/FromWindows
https://help.ubuntu.com/community/Installation/SystemRequirements


цааш унших...

Wednesday, March 04, 2009

SVN Free Book

Нээлттэй эхийн хөгжүүлэгчдийн байнга л хэрэглэдэг хувилбар удирдах систем болох Subversion-тэй ажиллах талаар бичсэн номыг үнэгүй авч уншаарай.

Дээр нь үнэгүйгээр интернэтэд байрлуулсан зохиогч нарт нь талархлаа гэхээс яахав :)

http://svnbook.red-bean.com/
http://svnbook.red-bean.com/en/1.4/svn-book.html


цааш унших...

System Administration Handbooks

USAH, LAH гэж хоёр үг бий.

Unix System Administration Handbook, Linux Administration Handbook гэсэн үг л дээ.
Өнөөдөр сэтгэгдэл үлдээсэн нэг зочиний хүсэлтээс улбаалаад энэ хоёр номыг танилцуулахад хүрлээ.

*nix систем хэрэглэгч анхлан суралцагчид болон туршлагтай хэрэглэгчид бүгд энэ номыг сайн гэж үнэлэдэг. Миний хувьд ч гэсэн USAH 1st Edition-г эхлэж уншиж байсан. Эхний хувилбар дээрээ HP-UX, Solaris, FreeBSD, RedHat системүүдийг харьцуулан зааварласан байдаг.
Өөрөөр хэлбэл хэрхэн boot loader -оо тохируулах вэ гэдгийг эдгээр 4н систем тус бүр дээр ийм ийм онцлогтой гээд харьцуулаад заасан байдгаараа давуу юм даа.




Сүүлд LAH 1st Edition-г захиж аваад уншиж байсан одоо ч надад бий л дээ. Debian, SuSE, RedHat Linux системүүдийг харьцуулж тайлбарлсан байдаг.

Харин сүүлд шинэчлэгдсэн хувилбар нь USAH 3rd Edition -д HP-UX, FreeBSD, Solaris, RedHat Linux

LAH 2nd Edition -д RHEL/Fedora, Debian/Ubuntu зэрэг Линуксууд нэмэгджээ.

Уг номны сайт нь www.admin.com :)

Мөн уг номнуудын өмнөх үгийг Линус Торвалдс бичиж байснаас сонирхуулбал
Foreward

I am pleased to welcome Linux to the Unix System Administration Handbook! The previous edition of this book described six variants of Unix, all of which were proprietary. Reflecting real-world use, this edition covers only four systems, of which two (half!) are free. The Unix scene has changed a lot in just five years.

Systems like Linux and FreeBSD have established beyond doubt the credibility of the open source model. These systems are as stable and full-featured as their commercial counterparts; better yet, their developer communities move quickly to fix bugs and to add support for popular features. How many traditional vendors can say that?

As this book shows, system administrators have often been ill-served by the traditional development model. Vendors do what they want (often for reasons that are less than clear), and admins adapt. They have to, since the software is designed as one large, integrated system. Touch one component, and several others break.

As we gain experience with the process of assembling complete systems from many separate components, this situation will improve. There's really no reason why an administrator shouldn't choose, say, an authentication system in the same way that a secretary chooses a word processor. Experience shows that the opportunity for comparison and choice is all that's needed for good software to triumph over bad.

Looking through this new edition of the Handbook, it's clear that we still have a way to go towards making Unix administration graceful, easy, and pure. If the last decade is any indication, however, we will see rapid progress in the years ahead. In the meantime, enjoy this book. To infinity and beyond!

Linus Torvalds
June, 2000


цааш унших...

Tuesday, March 03, 2009

Debian Etch to Lenny update

Хэрвээ та Дебиан 4.0 сервер ашиглаж байсан ба сая шинэ гарсан 5.0 хувилбар руу шинэчлэх бол дараах товч зааварын дагуу хийгээрэй.

1. Backup
Юуны өмнө одоо байгаа 4.0 серверийнхээ хэрэгцээт, чухал зүйлсээ хуулж, нөөцлөж авах хэрэгтэй болно. Таны сервер дээр ямар сервис ажилладагаас хамаараад /home, /var, /etc гэх мэт аль хэсгээ хадгалж авахаа та мэднэ бизээ.

2. Etch Update
4.0 хувилбарын шинэчлэлт, нөхөөсүүдийг татаж авч суулгана:
# apt-get update
# apt-get upgrad

Ингээд хэрвээ шинэ кернел суусан бол системийг дахин ачаалана:

# reboot

3. Backup /etc/apt/sources.list
4.0 хувилбарын repository файлыг нөөцлөж авна:

# cp /etc/apt/sources.list /etc/apt/sources.list.etch


Ингээд 5.0 хувилбарын repository хаягуудыг оруулна:

# vi /etc/apt/sources.list


# Main
deb http://ftp.ru.debian.org/debian lenny main contrib non-free
deb-src http://ftp.ru.debian.org/debian lenny main contrib non-free

# Security
deb http://security.debian.org/ lenny/updates main contrib non-free
deb-src http://security.debian.org/ lenny/updates main contrib non-free
4. Upgrade Debian to from 4.0 to 5.0
Одоо package management tool-ыг шинэчлэх хэрэгтэй:

# aptitude update
# aptitude update apt aptitude

Ингээд шинэ хувилбарыг суулгаж эхлүүлнэ:

# aptitude dist-upgrade

Энэ нь интернэтийн тань хурдаас шалтгаалж удаж магадгүй.

5. Verify new system
Системийнхээ цөмийн хувилбарыг харах:

# uname -a

Гаралт нь:

Linux debian.localserv 2.6.26-1-amd64 #1 SMP Sun Mar 01 17:57:00 UTC 2009 x86_64 GNU/Linux


Дэбиан хувилбарыг шалгах:

# cat /etc/debian_version

Гаралт нь:
5.0
Лог файлуудыг шалгах:

# egrep -i 'err|warn' /var/log/dmesg
# egrep -i 'err|warn' /var/log/messages
# tail -f /var/log/dmesg
# tail -f /path/to/other/apps/log

Ажиллаж буй сервисүүд болон нээлттэй портуудыг харах:

# netstat -tulpn
# rcconf

Firewall тохиргоог харах:

# iptables -L -n
# ip6tables -L -n


Ашигласан материал:
http://www.cyberciti.biz/tips/howto-upgrade-debian-linux-4etch-to-5lenny-server.html


цааш унших...

Ubuntu Pocket Guide & Reference

Үбүнтү линукс хэрэгчдэд зориулаад гарын авлага гарчээ.

www.ubuntupocketguide.com сайтаас pdf форматтайг үнэгүйгээр татаж авч болох ба хэвлэмэл хэлбэрээр авах бол амазон комоос авч болох юм байна.

Татаж авах холбоос: http://www.ubuntupocketguide.com/download/ubuntupocketguide-v1-1.zip
Current release: ubuntupocketguide-v1-1.zip
md5sum: 0b4fa10a6f4995b3e2f729454c1462b6
Filesize: 2064348 bytes (2MB)

Мөн Үбүнтү Линукс дээр элдэв чимэглэл, tuning эдэр хийх зөндөө зөвлөгөөг багтаасан Ubuntu Kung Fu номыг эндээс татаж аваарай


цааш унших...

Monday, March 02, 2009

Нээлттэй эхийн ертөнц рүү нүүцгээе!

Миний бие бээр 81 онц төмөр тахиа жил төрөөд 89 оны үед анхлан цахим тооцоолуур буюу ТЭМ гэдэгтэй Монел 80286 компьютертэй танилцаж эхлэснээс хойш өдгөө MS-DOS, Novell Netware, Windows 9x, Me, NT, 2k, XP, Vista, Linux, FreeBSD гээд олон үйлдлийн системүүдийг урт, удаан янз бүрийн хугацаанд хэрэглэж үзжээ.

2005 онд хулгайн Windows XP ашиглахаа болиод SuSE Linux руу нэг хэсэг шилжиж үзсэн юм. Гэвч тухайн үед веб хөгжүүлэх тухтай IDE болон win32 app хөгжүүлэхэд ашигладаг VC#.net зэргийг байнга ашиглах хэрэгцээ, wine програм тийм ч сайн зүгширээгүй байсан зэрэг шалтгаануудаас Цонх системдээ үлдсэн л дээ.

Харин саяхан Ubuntu Intrepid Ibex буюу 8.10 Desktop Linux хувилбарыг суулгаад өөрийн хэрэглэдэг програм хэрэгслүүдээ нүүлгэж туршин, мөн заримийг нь нээлттэй эхийн програмуудаар сольж хэрэглэж үзээд уг үнэ төлбөргүй, нээлттэй эхийн систем рүү эргэлт буцалттгүйгээр нүүчихлээ. ;)

Учир нь юу гэвэл олон шалтгаанууд байна:
1. Эрх чөлөөг мэдрэх үүднээс
Сүүлийн үед урбан хөгжим сонсож эрх чөлөөг мэдрэгтүн гээд нэг транс электро хөгжмийг сурталчилсан шум яваад байгаатай адилаар Нээлттэй эх, чөлөөт программ хангамжуудийг ашиглаж, хэрэглэж мөн нээлттэй эх бүхий бүтээл систем боловсруулж ашиглах зорилгийн улмаас энэ Линукс системд гэрээ засаж байгаа юм л даа. Өмнө нь бид сервертээ *nix систем ашиглаж байсан ч яг өөрсдийн development desktop workstation/laptop-доо ашигладаггүй байлаа. Одоо бол өөр... Шинэ үеийн монгол залуус эрх чөлөөт Линукс системийг сонгож байна.

2. Програм хангамжийг хулгайгаар ашиглаж ханалаа.
Бусад монголчуудынхаа л адилаар Цонхнууд системийг 95 байхаас эхлээд бүгдийг л крэйкдэж, хулхидаж суулган ашиглаж өнөөг хүргэлээ. Гэвч энэ нь нэг талаас цэвэр оюуны хулгай, дээр нь энэ хэвээр бид үргэлжлээд яваад байвал Монголын Мэдээллийн Технологийн хөгжил юу болж дуусах талаар Бадралын энд бичсэнтэй адил санаа бодол нэгтэй байгаа учраас ямар ч үнэ төлбөргүй, нээлттэй эхийн програмууд ашиглаад байж болно гэдгийг харуулах үүднээс...

3. Вирус гэж бөөн там
Миний хувьд ч эрх биш программист мэргэжилтэйнх вирустээд алингаа алдаад байдаггүй ч сүүлийн үед хаана ч, ямар ч газар очсон бөөн вирустэж, гацаж, тагларч бөглөрсөн Windows-үүд, тэрэндээ түүртсэн ажилтанууд, хүмүүс л байх болж. Линукс маань энэ зовлонгоос асар хол, ажиллагаа нь ч хурдан, цэвэрхэн ...

Гэхдээ бас цонх системээс тийм амар салчихгүй бололтой. Photoshop, MS Visual Studio .NET гээд хааяа хэрэглэдэг зүйлсийг маань яг орлочих нээлттэй эхийн бүтээгдэхүүн байхгүй учир (уул нь GIMP, Mono .NET гээд байгаа ч хөгжил нь арай л болоогүй бололтой) суулгаж ашиглахаас өөр аргагүй. Үүнийг яаж шийдэж байна гэвэл WINE хэрэгслийг ашиглаад Photoshop CS4 суулгачихна, харин win32 form app боловсруулахын тухайд VirtualBox, VMWare ашиглан хийсвэр Windows компьютерийг Linux систем дотроо үүсгээд ажиллачихаж байгаа. Laptop маань Core Duo 3.5Ghz, 3Gb RAM учир түүртэхгүй ба харин ч элдэв олон зүйл суулгаагүй, хааяа л асаадагаас вирустэж эдэр болоогүй учраас хурдан ч юм.

Эцэст нь хэлэхэд хэрвээ та дээрх шалтгаануудын улмаас Цонх системээс залхаад байгаа бол бидэн рүү нүүн ирж жинхэнэ эрх чөлөөг мэдрэгтүн.
Тун удалгүй Монголд маань Нээлттэй Эхийн үзэл баримтлал улам бүр хүчийг авч, Монголын Мэдээллийн Технологийн хөгжилд шинэ ардчилсан хувьсгалыг авчирна гэдэгт гүнээ итгэж, мөн түүний төлөө зүтгэх болноо.

Сайн үйлс бүхэн дэлгэрэх болтугай! Аръяаваал

Линукс руу шилжих 10 шалтгаан гэнээ


цааш унших...

Ajaxmaa & HACKING EXPOSED

Сүүлийн үед энд тэндэхийн нүх сүвийг олж харуулж, нам гүм байсан Монголын IT салбарын нууцлалт, аюулгүй байдлын "сайн дурын аудитор" болоод байгаа Ажаксмааг сонсож байгаа бизээ.

Хараад байхад надаас өгсүүлээд өнөөх аваргууд болох Моби, Скай, ЖиМобайл бла бла нөхдүүд хүртэл уг аюулгүй байдлаа чангатгах талаар огт юм боддоггүй гэдэг нь нэгэнт тодорхой боллоо. Нэгжийг нь цэнэглэж болж байна л гэнэ, серверийн цоорхойгоор орж хоёр дахь интерфэйсээр нь цаашаа дамжаад локаль хостууд руу хандаж болж байна л гэнэ. За тэр яахав, бурхан багш зовонгийн шалтааныг олж арилга гээд сургацан байгаа, яаж системийн аюулгүй байдлыг хангах вэ? гэдгээ бодох цаг болжээ. Мөн энэ чиглэлээр бизнесийн үйл ажиллагаа явуулбал манайд бас сул оронзай байна гэдгийг ч харуулчихаж байна.

Анх 2001 оны үед суралцаж байхдаа Hacking Exposed гэдэг номыг олж уншаад хэд хэдэн жишээг нь ажиллуулж үзэхэд нээрээ болдог л байв. Дараах нь Hacking Linux Exposed номыг энэтхэгт курст явсан Алтангэрэл багшид захиад авч уншиж байсан. (Тэр үед ~50$ -р low price edition гээд хямд цаас дээр хэвлэсэн 5-6 ч ном захиж багшдаа түвэг удаж байлаа. хэхэ) Сүүлд Дөлмандах бас авч уншаад жоохон халтар хуудастай болгоод өгч билээ. Олон хүн дамжуулж уншсан юм шиг байгаан.

Энэ номыг мэдэхгүй хүмүүс байвал олж аваад нэг уншаад үзээрэй. Сүүлд хэд хэдэн цуврал болж гарсан байна.

Hacking Linux Exposed
Hacking Exposed: Web Applications 2
Hacking Exposed: VoIP
Hacking Cisco Networks Exposed
Hacking Windows Exposed
Hacking Exposed Network Security Secrets & Solutions
Hacking Exposed Wireless

гэх мэт олон цувралууд гарчээ. За тэгээд ядаж pdf -ээр нь soft copy хэлбэрээр олж аваад уншсан ч болно шүү дээ.

Hacker *(-1) = Security Expert


цааш унших...

Monday, February 23, 2009

Хэрхэн хөгжүүлэгч болох вэ. 3-р хэсэг

SVN буюу Subversion ашиглах

Өмнөх бичлэгүүд дээр кодийн хувилбар үүсгэж ашиглах нь ач тустай болох талаар дурдсан байгаа. Тэгэхээр үүнийг хэрхэн суулгаж, ашиглах талаар энэ бичлэгт товч тайлбарлая.

Windows систем дээр: TortoiseSVN Клиент

www.tortoisesvn.net сайтаас суулгац файлыг татан авч ажиллуулаад хялбархан суулгачихна.

Дараах жишээ нь дээр дифф буюу хоёр хувилбарын ялгааг харж байгаа нь:

Ubuntu Linux дээр RapidSVN Клиент

Өмнөх tortoisesvn маань Цонхнууд системд зориулж гаргасан хэрэгсэл бөгөөд линукс системд консоль горимд ажилладаг коммандууд бий боловч бидэнд график интерфэйс бүхий svn client хэрэгсэл хэрэгтэй. Хэд хэдэн naughtysvn, rapidsvn, qsvn сонголт байснаас rapidsvn хэрэгсэлийг сонгож авлаа.
$ sudo apt-get install rapidsvn

гээд боллоо.

Одоо Дебиан/Үбүнтү Линукс сервер дээр SVN сервер суулгах, тохируулах зааврыг үүний дагуу хийж төслийн код сангаа үүсгэх хэрэгтэй.

Ингээд таны төслийн код болон хамтрагчийн тань код өөрчлөлт, нэмэлт, хувилбарууд бүгд хадгалагдах боллоо.


цааш унших...

Thursday, February 05, 2009

Blogger.com чимэглэл

Яг минийх шиг ийм тааг үүл үүсгэмээр байвал дараах линкээр орж зааврын дагуу хийгээрэй. Би блогер комын өөрийнх нь widgets дотроос хайгаад байсан чинь байдаггүй юм байна. ;)

http://www.blogger-templates-designs.blogspot.com/2008/10/add-label-cloud-widget-for-blogger.html


цааш унших...

Wednesday, February 04, 2009

Хэрхэн хөгжүүлэгч болох вэ. 2-р хэсэг

Өмнөх хэсэгт нилээд техникийн чанартай зүйл бичсэн. Энэ удаад хувийн зохион байгуулалттай холбоотой зүйлс бичье. Ямарваа зүйлс цэгцтэй, тодорхой дэг журамтай байснаар амжилтанд хүрэх нь илүү, адаглаад л алдах зүйл үгүй.
Гэхдээ энд прогаммлалын зохих мэдлэгтэй буюу алгоритм, программчлалын хэлүүд үзсэн, компьютерийн хэрэглээ, зохих гадаад хэлний мэдлэгтэй гэж тооцсон үндсэн дээр бичиж байгаа. Түүнээс бус шууд тэгээс буюу мэдээллийн технологид анхлан суралцагчыг шууд хөгжүүлэгч болгох тухай биш гэдгийг анхаараарай. Хэрэвзээ тэгнэ гэвэл бараг их сургуульд үздэг хичээлүүдийг бичих болно буй за. ;) Мөхөс миний энэ ядмаг бичлэг нь практик амьдралд буюу төсгөөд ажилд гарч буй "шинэ дайчдыг" хөгжүүлэгч болоход туслах гэсэн хувь хүний бяцхан зөвлөгөө төдий зүйл болно.

Хөгжүүлэгч хүнд байх ёстой чанарууд

1. Мэргэжилдээ дур сонирхолтой байх
Мэдээж дургүйд хүчгүй гэгчээр өөрт сонирхолгүй ажил хийж байгаа гэж бодож байгаа бол өөрт юу таалагддаг, юуг хийх нь надад болоод бусдад хэрэгтэй вэ гээд нэг удаа сайтар бодоод үзэхэд гэмгүй. Тэгээд үнэхээр хийж байгаа ажил тань таньд таалагдахгүй байгаа бол сольж болох юм. Жишээ нь би датабэйс программ боловсруулдаг хэсэгт байгаад надад веб хөгжүүлэлт таалагдаад байвал сольж яагаад болохгүй гэж

2. 10 хуруугаараа хурдан шивдэг байх
Энэ чадвар заавал байх ёстой. Хэдий сайн хөгжүүлэгч байлаа ч 2, 3 хуруугаараа тон тон хийлгээд байвал бүтээмж бас л багасана. Англи Монгол гээд аль ч хэл дээр гараа харахгүйгээр чөлөөтэй бичиж сурах хэрэгтэй. Type Fast төрлийн монгол гадаад гээд янз бүрийн хурдан бичих дасгалын програмууд бий. Аль таалагдсанаа олж аваад өдөрт 1-2 цаг нүдээд байх хэрэгтэй. 2 сарын дараа та сайн бичдэг болчихно.

3. Сур сур бас дахин сур
Мэргэжилийн чиглэлээрээ сайн номыг hard copy, soft copy аль ч хувилбараар нь хамаагүй олж аваад уншиж судлаж байх. Энэ таны суурь мэдлэг сайжирахад туслана. Хом уншиж, судлах янз бүрийн л арга байдаг. Гүйлгээд гүйлгээд харсныхаа дараа өөрт хэрэгтэй хэсгээ тогтож унших эсвэл эхнээс нь аваад дуустал анхааралтай унших гэх мэт аргууд бий, өөрт тохирохоор л судлаад байхад болно. Манай их дээд сургуульд хангалттай суурь мэдлэг тавьж өгдөггүйгээс ч болдог юмуу, амьдрал дээр гараад илүү ихийг уншиж, илүү ихээр суралцах шаардлага гарна. Угаас программист/хөгжүүлэгч нарын том том зузаан зузаан номнуудыг бусад салбарынхан хараад гайхаж цочирдох нь их бий. Гэхдээ энэ бүхнээс шантрана гэж юу байхав, хэрэгтэйгээ л уншихад болно.

4. Асуухаас бүү зүрхшээ, гэхдээ ухаалагаар асуу.
Хүн бүхнийг мэддэг чаддаг хэвээр төрөх нь үгүй. Хүн бүр ямар нэг зүйлд байнга л суралцаж байдаг. Мэдэхгүй, чадахгүй зүйл гарвал, шинэ технологи, шинэ мэдээ мэдээлэл, элдэв хүндрэл бэрхшээл зэргийг асуухаас бүү зүрхшээ. Жишээ нь, чамаас илүү туршлагатай хөгжүүлэгч чамаас гитарыг яаж ингэж сайн тоглож сурсаныг чинь асууна, эсвэл хоолыг яаж ингэж амттай хийдэг юм гээд ч асууж болно ш дээ. Тийм болохоор цаад хүндээ түвэг удаагүй бол, цаад хүн уриалгахан хариулж байвал асуухаасаа бүү нэрэхлээрэй.
Гэхдээ өөрөө хөдөлмөрлөөд олчих техникийн болон харьцангуй хялбар зүйлсийг асуухаасаа аль болох татгалз. Хүмүүс ихэвчлэн тухайн асуудлын талаар өөрийн хувийн бодлоо, эсвэл яагаад энэ асуудал проблем гардаг талаар, эсвэл үнэхээр хүнд асуудлыг яаж мундаг шийдсэнээ гэх мэт зүйлст хариулах их дуртай байдаг талтай. Хэрхэн ухаалгаар асуулт тавих вэ гээд энэ зөвлөгөөг уншаад тунгаачих шаардлагатай.

5. Интернэт холболтоо түр салга
Яг идэвхтэй, анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллахын тулд Intant Messenger -үүдээ түр зуур салгаж холбоогоо таслачих хэрэгтэй. Нөгөө яг онгод орсон сууж байх үед гэнэт найз охиноос чинь Маргааш миний төрсөн өдөр гэсэн мессеж хүрээд ирвэл яах юм, хэхэ, юун нөгөө код бичих, төрсөн өдрөөр яаж сюрприз барих тухай өөрийн эрхгүй бодогдоод эхлэх жишээтэй. Хэдийгээр мессенжерүүд их ажлыг амжуулж өгдөг ч, тэр хэмжээгээрээ үнэт цагаас чинь зулгаагаад байдаг.

6. Хөгжим сонсохоо ч түр азна
Мөн л яг идэвхтэй ажиллах үедээ хөгжим сонсохоо азнаад ав. Учир нь бас л онгодынхоо үедээ өөртөө таалагдаагүй дуугаа сольж өөр дуу тавих гээд winamp, itunes эдэрүүгээ орох хэрэг гарна. Анхаарал чинь сулрахын л нэмэр, дээр нь завсаргүй 8 цаг дуу сонсоход завсаргүй 16 цаг ажилласан юм шиг бие чинь сулараад, ядраад эхлэнэ.
Дуу хөгжимөө ачаалал багатай, механик голдуу ажил хийж байхдаа эсвэл чөлөөтэй нээт ухаж, блог бичих гэх мэт үедээ сонсоорой. Хааяа нэг дуртай дуугаа сонсоход харин ч урам зориг сэргэдэг.

7. Гарын авлага болон Гүүглэ ах
Элдэв шинэ түүл, шинэ программ хэрэгсэл ашиглаж эхлэх, шинэ технологи, аргачлал суралцах гээд унших зүйлс зөндөө тохиолдоно. Тэр бүгд өөр өөрийн гарын авлага, зааваруудтай, Readme, Howto, Documentation, User Guide, Installation Guide, Troubleshooting гээд цааш урсана. Бүгдийг нь уншина гэвэл бас л их цаг орно, их тэвчээр ч орно. Тийм болохоор яг хэрэгтэйгээ уншаад явчихвал цагаа хэмнэнэ. Бусдыг нь дараа унших зайлшгүй шаардлага гарвал сөхөөд харчихаж л болно шүү дээ.
Гэхдээ бас зарим зүйлсийг дээрхи материалуудаас хайгаад олохгүй үе таарна. Учир нь хөгжүүлэгчид компьютерийн бүхий л архитектур, бүхий л сан гээд бүгдийг туршиж шалгаж зүгшрүүлж амжаагүй байх зэрэг тохиолдолд тэгээд гүүглэ/google ахаасаа манай хавтгай болчихсон дэлхийн бөмбөрцөг дээр надтай адил асуудал учирсан өөр бусад нөхдүүд яаж шийдсэнийг асуух хэрэгтэй. Түлхүүр үг хайх аргаа сайн сонговол ихэнхи тохиолдолд хариултаа олчихоод л байдаг шүү.

8. Мэйл бүлгэм, форум зэрэгт элс.
Өөрийн ажилладаг чиглэл, сурч буй технологийн чиглэлээр төрөлжсөн google group, yahoo group, forum зэрэгт элсээд тэдэнтэй үзэл бодол, тулгарч байгаа бэрхшээл зэргээр харилцан мэдээлэл солилцоод байх их зүгээр. Энэ хорвоо дээр чи ганцаараа биш шүү дээ. Таньд тулгарч байгаа бол тэдэнд ч бас тулгарч л байгаа гэсэн үг.

9. Тэмдэглэл, блог хөтлө
Тэгэхээр бичиж буй кодондоо сайтар тайлбар, тэмдэглэл хийж бай гэж туршлагатай хөгжүүлэгчид үргэлж хэлдэг. Яагаад гэвэл цаг хугацаа урсаад л өнгөрдөг. Аливаа зүйлийг маргааш гэж хойш тавих дэмий, цагийн юм цагтаа, өнгөрсөн цаг хугацаа эргэж олдохгүй гэдэг туйлаас үнэн үг. Өнөөдөр бид уг асуудлыг мартаагүй байгаа учраас бидэнд ойлгомжтой байдаг ч дараа өөр асуудалтай зууралдаад мартчихсан байхад яагаад ийм процедур, хувьсагч зарласнаа санах гэж цаг гарздана, хамаг кодоо эргүүлж тойруулж унших хэрэг гарна.
Ямар нэгэн хүндрэлтэй асуудлыг хэрхэн яаж шийдсэн, яагаад тийм асуудал гарсан зэргийг тусдаа тэмдэглэл дээр хөтлөөд явах ч дажгүй. Бидний мэргэжил үнэлгээ өндөртэй ч нүдний харааг муутгаж, санамжийг маань мартамхай болгож орхидог. Ойр зуурын зүйлсийг мартчихдаг болчихдог.
Блог хөтлөөд явах нь дээрхтэй адил талтай ч онцлог нь таны тэмдэглэлийг хүмүүс уншаад, таньд баярлалаа гэж хэлэх болно. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн өөртөө зориулж биш бусдад зориулж бичдэгээрээ блог давуу.

10. Мэдлэг, туршлагаа бусадтай хуваалц, бусдад зааж сурга.
Өгсөн мөртлөө үгүйрдэггүй зүйл юу вэ? Инээмсэглэл, бас мэдлэг.
Мэдлэг, туршлага хоёр юугаараа ялгаатай вэ? Мэдлэг нь та бусдаас сураад, номноос уншаад, сургуульд заалгаад дүн тавиулаад гарч ирснийг хэлнэ.
Туршлага бол таньд хэн ч зааж өгөөгүй, зөвхөн та өөрөө амьдралын туршид олж мэдсэн мэдлэгийг туршлага гэнэ гэж хаа нэгтээгээс уншиж байсан.
Өөрийн мэддэг, чаддаг зүйлсээ бусдад зааж өг, таниас туршлагагүй нэгэн таниас асуувал хариулж өгөөрэй. Таньд тэр хүн баярлах нь лавтай бөгөөд таны мэдлэг улам батжиж, удаан мартагдана. Үг, өгүүлбэр гэдэг их хүчтэй бөгөөд үгээр илэрхийлэгдэхийн өмнө заавал толгойд боловсруулагдаад гардаг. Тиймээс л батжиж таньд илүү удаан үлдэнэ.

За өнөөдөртөө ингээд дуусгая. Дараагийн бичлэгээр уулзацгаая.


цааш унших...

Monday, February 02, 2009

Хэрхэн хөгжүүлэгч болох вэ. 1-р хэсэг

Ойрдоо ажил амьдрал цэгцрээд муу хомпуутерийнхээ ард тухтай суух зав гарч өөрийн хэдэн жил сурсан, мэдсэн зүйлсээ халтартуулж эрээчих урам зориг ундраад байгааг хэлэх үү, хараад байхад шинэ суралцагч, эхлэгч нарт маань бидний цөөхөн ч гэсэн голыг нь олсон заавар, туршлагаасаа хуваалцах явдал дутмаг байдгийг хэлэх үү.


Уран бүтээлчид, зураач барималч нарт бүгдэд нь урлан гээд ажлынх нь өрөө байх. Яг түүнтэй адил хөгжүүлэгчдэд ч гэсэн хомпуутерт нь виртуалаар басхүү ажлын өрөө, ажлын багаж хэрэгсэл, номын сан, туршилт тест хийх өрөө, аргачлал, уулзалтын өрөө гээд тэр ч бүү хэл шавар зуураад өрлөг хийж байхдаа өөрт таалагдсан аяатайхан хөгжим тоглуулагч хүртэл бий. За тэгээд хүнд ажлын ард гарчихаад алжаал тайлангаа үзэх видео тоглуулагч, өдрийн сонин гарчиглах гээд бүгд л бий л дээ. За тэр ч яахав гол асуудалдаа орсуу. (Дашрамд хэлэхэд ороё, үзье энэ тэр гэсэн дүрмийн алдаа гаргачихдаг үгнүүдээс эвтэйхэн зайлсийнээ, Дамдинсүрэн гуай шинэ үсгийн дүрэм хийж байхад орос сургагч нар заавал оруул гэсээр байгаад ийм балай ь, ъ үсэг оруулцан)

Веб систем хөгжүүлэгчдийн зайлшгүй мэдэх боловсрол болон ажлын орчин:

1. HTML, XML
HTML - HyperText Markup Language
Веб хөгжүүлэгчдэд суурь мэдлэг буюу энгийн гипертехт бүтээгч хэл болох html -ыг зайлшгүй мэдэх хэрэгтэй. Гэхдээ энэ нь маш хялбар энгийн учраас суралцахад нэг их хүндрэл гарахгүй. Энд html tag гэдэг ойлголтоос эхлээд гол гол хэдхэн зүйлсийн учрыг ойлгоод авчихад тэгээд цааш явцын дунд гүнзгийрүүлээд байж болно.
Гипертекст буюу холбоос агуулсан веб хуудасыг дүрслэхэд зориулагдаж гарч ирсэн бөгөөд анх вебсайтууд зөвхөн энэ л хэл дээр бүтээгдэж интернэтэд байрлаж байлаа, одоо ч мөн уг хэл дээр дүрслэгддэг хэвээрээ боловч илүү их өргөн боломжуудаар өргөтгөгдсөн гээд ойлгочихож болно (гэхдээ доор бичигдсэн зүйсээр).

http://www.asuult.net/nemesis/web/
http://www.soyolerdene.com/index.php/posts/category/html

XML - eXtensible Markup Language
Интернэт улам бүр хөгжиж том том вебсайт, агуулгуудаар баяжигдаж, интернэтэд байрлагдсан серверүүд буюу сайтууд өөр хоорондоо агуулга, өгөгдөл солилцох, дамжуулах нөхцөл шаардлагууд урган гарсан бөгөөд уг xml нь өгөгдөлийг илүү бүтэцлэгдсэн мөртлөө маш энгийн байдлаар хэвшүүлж чаддагаараа бусад адил технологиос илүү ихээр дэлгэрсэн.
Хэлбэр нь ерөнхийдөө html -тэй төстэй ба xml tag гэсэн ойлголтыг ашигладаг ба html нь веб хуудасыг дүрслэхэд ашигладаг бол xml нь өгөгдөлийг бүтэцлэн хадгалахад ашиглагддаг.

http://en.wikipedia.org/wiki/Xml
http://www.soyolerdene.com/index.php/posts/103

2. Javascript
Веб хөгжүүлэх технологиуд цааш хөгжихийн хирээр, мөн интернэт болон вебийн хэрэгцээ шаардлага улам бүр өсөн нэмэгдэхийн хирээр веб серверт "ачаалал" өгөхгүйгээр хэрэглэгчийн асуудлыг веб хөтөч дээр шийдэх зорилготойгоор гарч ирсэн гээд буудчихая. Жишээ нь хэрэглэгчээс анкет авах формуудад тухайн хэрэглэгч зөв форматтай мэдээлэл оруулж буй эсэх, тухайн хэрэглэгч ямар төрлийн (IE, Mozilla, Opera, Konquerer) веб хөтөч дээр ажиллаж буйг, тухайн хөтөчийн онцлогт тааруулж вебийн ажиллагааг уян хатан болгох гээд л... client side programming хийхэд үүнийг "тодорхой түвшинд" мэдэх шаардлагатай.

3. Web 2.0 - AJAX, CSS
Эдгээр үгнүүдтэй сүүлийн үед та их таарч буй бизээ. Учир нь эдгээр технологиуд вебийн технологид хувьсгал хийсэн гэж хэлбэл зохино. Веб программыг яг л хэрэглээний програм (application program) түвшинд аваачиж илүү динамик, илүү "sexy" болгосон юм. Өөрөөр хэлбэл веб програмууд гэдэг нь олон хуудсууд хооронд дамжиж, дахин дахин хуудас ачаалдаг явдалыг халж дахин ачаалахгүйгээр javascript XMLHttpRequest object ашиглаж вебээс өгөгдөлийг "цаана" ачаалж авчираад CSS буюу div хэмээх динамик элементэд динамикаар "нааж" чаддаг болсон. Ингэснээр Google, Gmail, Gogo.mn эдэр шиг веб сайтууд төрж, MS Office шиг программыг зөвхөн веб шийдлээр бүтээж хэрэглэгчид зөвхөн веб хөтөч, интернэт холболт л байхад өөрийн локаль компьютерт элдэв суулгац суулгахгүйгээр ажиллах боломжыг олгож буй. (Эдгээрийг илүү дэлгэрэнгүй бичихэд уг талбар багадаж байгаа тул цааш та бүхэн дэлгэрүүлж үзээрэй)

http://en.wikipedia.org/wiki/Web_2.0
http://www.soyolerdene.com/index.php/posts/33
http://www.soyolerdene.com/index.php/posts/category/javascript

3. Programming Language - (PHP - Hypertext Preprocessor)
Интернэт дэхь ихэнхи веб програм/сайтуудыг бүтээсэн, бүтээж буй хэлээр тодроод байгаа. Анх веб програмыг программчлалын Си хэл, BASH shell script, Perl script дээр CGI - Common Gateway Interface ашиглан хийж байсан гэдэг. Учир нь тэр үед зөвхөн веб програм хөгжүүлэхэд зориулагдсан PHP, ASP.Net, CFML, JSP зэрэг хэлүүд төрөөгүй байж.
Уг хэл нь Си хэлний синтакс буюу бичлэгийн дүрэмтэй маш төстэй, Объект хандалтат программчлал дэмждэг, нээлттэй эх кодтой гээд хөгжүүлэгчдийн дэмжлэгийг ихээр авсан учир өнөөг хүртэл хөгжсөн бизээ. Тийм ч учраас веб хөгжүүлэгч болохыг хүсэгчдэд уг хэлийг хувийн зүгээс санал болгож байна. Миний хувьд Java JSP -ээс илүү уг хэлийг ашиглаж өнөөг хүрсэн ба ганц дутагдал буюу таалагддагүй зүйл нь java byte code, c# native code шиг хөрвүүлэгдсэн код үүсгэдэггүй түүхий script code -оор ажилладаг юм, энэ нь нууцлалын хувьд асуудал үүсгэнэ. Гэхдээ энэ бол түүнээс татгалзах шалтгаан одоогоор биш, удахгүй шийдэгдэх байх. (Магадгүй би сайн судлаагүй ч биз)

http://en.wikipedia.org/wiki/PHP
www.php.net

http://www.asuult.net/nemesis/php/

4. Database, SQL Language - (MySQL/PostgreSQL)
Мэдээллийн баазгүй веб програм гэж та сонссон уу. Хэхэ. Манай ахмад үеийн хөгжүүлэгчдийн яриагаар MS SQL битгий хэл Oracle, Interbase гараа ч үгүй байхад мэдээллийг файл руу бүтэцлэн хадгалах, түүнийгээ ачаалж боловсруулалт хийх гээд түмэн асуудал мянган бэрхшээл тулгардаг байж. Өөрсдөө Мэдээллийн бааз боловсруулагч программ бичихээс өөр сонголтгүй. Одоо бол байдал шал өөр. Үнэтэйгээс эхлээд нээлттэй эх бүхий MySQL, PostgreSQL тэргүүтэй веб системд илүүтэй зориулагдсан баазууд ямар ч үнэ төлбөргүй байж байна. Гагцхүү тэдэнтэй "ярьж, харилцах" SQL (Structured Query Language)-ыг сурах хэрэгтэй. Мөн өгөгдөлийг эмх цэгцтэй, илүү сайн уялдаатайгаар төлөвлөж сурах шаардлагатай. CRUD, Join, View, SQL Procedure, Trigger, Transaction, RollBack, Sub query гэх мэт.
Хөгжүүлэгчид, хүмүүс MySQL -ыг илүү их сонссон байдаг боловч туршлагатай хөгжүүлэгчид PostgreSQL -ыг хамаагүй илүү найдвартай гэж хэлэх нь бий. Миний л мэдэхийн 2003 оны үед postgesql аль хэдийнэ transaction, procedure ажиллагаатай байхад mysql сураг ч үгүй л байсан. Та санаж байгаа бол саяхан 5 хувилбараасаа л эдгээр функцианолийг дэмжсэн. Мөн эх код дахь алдаатай мөрний эзлэх хувиараа postgresql хамаагүй бага гэсэн үзүүлэлт ч бий. (Уучлаарай, Нэтээс холбоотой мэдээллийг олохоосоо цагаа харамлав)

www.mysql.com
www.postgresql.com

http://www.asuult.net/mysql.php
http://ariunbolor.wordpress.com/2007/05/30/sql-%D0%B3%D1%8D%D0%B6-%D1%8E%D1%83-%D0%B2%D1%8D/
http://php.az.mn/index.php?module=menu&cmd=content&menu_id=4&id=42

Дээрх зүйлс бол таны онолын буюу веб систем хөгжүүлэхэд хэрэгтэй технологи, боловсрол байлаа. Харин одоо бидэнд ажлыг маань илүү хөнгөвчилж, автоматчилж өгөх, туслах зүйлс буюу ажлын багаж хэрэгслүүд хэрэгтэй.
Өөрөөр хэлбэл зураг, уран бүтээл тууривах онолын заримаас танилцлаа одоо бийр бэх, цаас, хайч, цавуу, түлхүүр, багажтайгаа танилцая.

4. IDE - Код засварлагч (Eclipse, Dreamveawer, HomeSite, Zend Studio)
Integrated Development Environment буюу Хөгжүүлэгчийн орчин, товчоор код засварлагч гэе. Энэ нь эрхэм хөгжүүлэгч таньд кодоо бичих, засварлах ажилд өгүүлэшгүй тус нэмэр болно. Энд та класс үүсгэх, хаана ямар хувьсагч зарласан, эх код файлууд, хавтасуудтай ажиллах, функц хувьсагч хайх, эх кодод тайлбар хийх гээд олон олон тухлаг, эвтэйхэн байдлыг таньд хангаж өгөх янз бүрийн программын сонголтууд арвин бий. Гэвч эдгээрүүд өөр өөрсдийн давуу болон сул талуудтай байдаг. Гэлээ гэхдээ адуучин хүн уургач морь, холд унадаг хатирч морь, хонинд унадаг номхон морь, аргал түүдэг бядтай морь, айл хэсдэг сайвар морь гээд хэд хэдэн уналгатай байдаг шиг тус бүрийг нь давуу онцлогт нь тааруулж хэрэглээд болоод л байна.
Миний өөрийн хэрэглэдэгээс сонирхуулж дурдвал:
- HomeSite+ 5.5 : Маш тухлаг, хүчирхэг засварлагч. html, css, php засварлахдаа ашиглана. Жишээ нь заавал байнга
гэсэн тааг бичээд байхгүй, шууд Ctrl+b гээл болоо. Кодыг өнгөөр ялгаж харуулна, тухайн бичиж буй мөрийг хүрээлж харагдуулна. Их хэмжээний код дотор бол хэрэглээгүй байгаа хэсгийг эвхээд жижиг болгочихно гэх мэт... Гэхдээ сул талуудтай, debug хийхгүй (Заавал Coldfusion сервэртэй холбогдож байж) design view буюу хөтөч дээр харагдах байдлыг харуулдаггүй, гэхдээ Dreamveiwer -тэй шууд холбогддог учир түүн дээр харчихаж болно.
-Notepad++ : Цонх (Windows) системийн Notepad энгийн текст засварлагчийг илүү сайжируулсан хувилбар. Маш олон төрлийн формат, хэлийг дэмждэг (color view) ба үнэхээр хөгжүүлэгчид өөрсдөдөө дутагдаж байсан засварлагчийг мэдэрч хийж чадсан гэж үнэлдэг. xml, sql, yml, css гээд бүтэцлэг формат бүхий файлуудыг засварлахад өнгөөр сайн ялгаж өгч санамсаргүй алдааг гаргахаас сайн сэргийлдэг.
-Eclipse : Үнэгүй, хүчирхэг засварлагч. Нээлттэй эхийн хөгжүүлэгчдийн хамгийн өргөнөөр ашиглаж буй IDE бол яах аргагүй эклипс. File browse, Debug, SVN, CVS гээд бүхий л хэрэгцээт боломжуудаар сайн хангагдаж буй. Гол дутагдал нь компьютерийн ресуурс буюу ачаалал их өгдөг. 512Мбайт санах ойтой байхдаа арай чуу л гэж ажилладаг байлаа. :)
- Zend Studio : Миний хувьд огт хэрэглэдэггүй. Учир нь төлбөртэй. Яахав крэкдээд хулгайн хуулбар ашиглаж болох ч ашиглахыг огт бодож үзээгүй. Зарим хөгжүүлэгчид худалдаж аваад ашигладаг, магтдаг. Гэхдээ өөр төлбөргүй, нээлттэй эхийн багажууд зөндөө байхад, тэгээд ч Eclipse IDE маань хангалттай байдаг.

http://bolorcms.com/badaa/index.php?/archives/9-Eclipse-PHPEclipse-Aptana-Texlipse.html
http://www.dhtech.com/hujii/archives/3-Zend-Studio-247.html
http://hujii.blog.banjig.net/post.php?post_id=29447

5. Version Control System - (CVS or SVN)
Кодын Хувилбар удирдах систем.
Практикт буюу амьдрал дээр системүүд үргэлж шинэчлэгдэж, шинэ шинэ зорилт, хэрэгцээг хангахаар өргөтгөгдөж, сайжируулагдаж байдаг. Системийн анхны хувилбар нь хэрэглэгчдийн нөхцөл шаардлагын зарим хэсгийг л хангахаар тусгагдаж уг зорилгоо биелүүлсэн гэж бодоё. Дараачийн 2.0 хувилбарт илүү олон зорилт тусгаж болно.
Яг ийм нөхцөлд төслүүд хувилбар удирдах системийг ашиглах зайлшгүй шаардлага гарна. Мөн хувилбар бүрт завсрын хөгжүүлэлтийн явцын дэд хувилбарууд багтах бөгөөд тэдгээрийг нэмэлт, хасалт зэрэг өөрчлөлт бүрийг хөгжүүлэгч бүрээр ангилж хадгалсан баазыг уг систем агуулна. Өөрөөр хэлбэл системийн нэг хувилбараас нөгөөх хувилбар хүрэх хоорондох бүхий л түүхийг агуулж байдаг.
Энэ төрлийнхөөс MS SourceSafe, Borland TeamSource гэх мэт төлбөртэй, CVS SVN гэсэн төлбөргүй нээлттэй эхийн хэрэгсэлүүдийг дурдаж болно. Мэдээж хэн ч аваад ашиглахад үнэгүйгээрээ SVN, CVS -ийг санал болгож байна.
Та Цонх систем ашигладаг бол таньд TortoiseSVN, TortoiseCVS -ийг санал болгож байна. Эдгээр нь бүгд үнэгүй програм юм.

http://www.dulmandakh.com/2009/01/blog-post_05.html
http://buyaa.blogspot.com/2008/10/svn.html

6. Diff, Merge tools
Diff буюу ялгааг харах, merge буюу нэгтгэх хэрэгсэлүүд.
Хувилбар удирдах систем ашиглаж буй үед болон ер нь хөгжүүлэгчдэд хоёр файлуудын ялгааг харж хувилбар хоорондын өөрчлөлтүүдийг ялган харах, улмаар тэдгээрийг хооронд нь нэгтгэхэд эдгээрийг ашиглах нь маш тустай. Цаг завыг чинь хэмнэнэ, алдаа эндэгдэл гарахыг хаана. Эдгээрийг хэрэглэж сурснаар та эхлэн суралцагч байхаа больж туршлагатай хөгжүүлэгчдийн эгнээнд орноо ;)

WinMerge, Meld, Kompare
Эдгээр нь нэг их онц ялгаа байхгүй. Таалагдсанаа сонгож аваарай.

7. Database Design, Management Tool
Баазтай ажиллах үед тэдэнтэй ажиллах тохилог, тухтай боловч тогтвортой сайн ажиллагаатай багаж хэрэгсэл бас хэрэгтэй. Ямар баазтай ажиллах болон зөвхөн бааз удирдах ажиллах эсвэл төсөл хөгжүүлэх явцад аливаа баазыг төлөвлөх, архитектур дизайн гаргах эсэх зэргээс хамаараад дараах багажууд бас үнэ төлбөргүй хирнээ түгээмэл ашигладдаг, хөгжүүлэгчдийн талархлыг хүлээсээр удаж байгаа.

phpMyAdmin - MySQL бааз удирдах веб интерфэйс
phpPgAdmin - PostgreSQL бааз удирдах веб интерфэйс
MySQL Workbench - График интерфэйс бүхий MySQL бааз удирдах, баазын дизайн архитектур зурах хэрэгсэл
DBDesinger4 - График интерфэйс бүхий MySQL, Oracle, MSSQL болон аль ч ODBC бааз удирдах, баазын дизайн архитектур зурах хэрэгсэл

http://bolorcms.com/badaa/index.php?/archives/50-DBDesigner4-on-linux.html
http://bolorcms.com/badaa/index.php?/archives/90-MySQL-Workbench-on-Ubuntu-linux.html

Ингээд өнөөдөртөө эхний хэсгийг өндөрлөе. Дараагийн хэсэгт хөгжүүлэгчийн ширээний Үбүнтү үйлдлийн системээ бэлдэх болон php framework, adodb db layer, веб програмаа тест хийх буюу зүгшрүүлэх зэрэг зүйлсийг багтаахийг хичээсү.
Гарчигийг Хэрхэн нээлттэй эхийн хөгжүүлэгч болох вэ гэж өгснөө энэ нь утгын хувьд нээлттэй эх бүхий систем хөгжүүлэгч болох тухай болчих санагдаад өөрчилөв. Уул санаа нь үнэгүй болон нээлттэй эх бүхий програм, хэрэгсэл ашиглан хөгжүүлэгч болох гэсэн боловч урт болчихлоо.

Өчүүхэн миний зүгээс алдаж, ташаарсан зүйл байх аваас та бүхэн засч залруулж өгөх аваас туйлаас баярлах болно. Мөн уг сэдвээр хамтран үргэлжлүүлэн бичихийг хүсэгч нэгэн байвал татгалзах зүйлгүйгээр хамтран бичихэд таатай байх болно.


цааш унших...

blogger templates | Make Money Online